Salgın Sonrası İş Dünyası Yeniden Şekillenecek

GÖKHAN KURTARAN

LONDRA

Londra'da tüketici şikayetleri ile ilgilenen Resolver UK şirketinin Uluslararası Para ve Tüketici Hakları Uzmanı Martyn James, birçok şirketin ancak karantinadan sonra koronavirüsün etkilerini tam olarak görebileceğini belirterek, "Giderek ufuktaki sorunları tespit eden, hızlı bir şekilde sorunlara cevap veren, kendisini çeşitlendiren, sadece bir alanda değil, birçok alanda uzmanlaşan şirketler ayakta kalacak." dedi.

James, yaptığı açıklamada, İngiltere özelinde son dönemde çok sayıda şirketin iflas ettiğini söyledi.

Birçok şirketin ancak karantinadan sonra koronavirüsün etkilerini tam olarak görebileceğini ifade eden James, "Özelikle seyahat endüstrisi şu anda büyük zorluklarla karşı karşıya. Dev hava yolu şirketleri iflas edecek. Fakat insanların ileride uçağa binebilecekleri zaman geldiğinde nasıl bir ortamla karşılaşacaklarını anlamamız lazım. Bu durum iş dünyası üzerinde çok büyük etki yaratacak." diye konuştu.

Hava yolu şirketlerinin, gelirlerinin büyük bölümünü business class koltuk satışlarından elde ettiğini belirten James, iş dünyasının salgın sonrası alışkanlıklarındaki değişimin seyahat ve turizm sektörünü tamamen değiştirebileceğini söyledi.

James, "Örneğin, insanlar, ileride bir iş görüşmesi için uçağa binerek New York'a gitmelerinin gerekli olup olmadığını sorgulayacak. Bunun ticari etkinlikler ve şirketler tarafından geleneksel olarak düzenlenen etkinlikler üzerinde etkisi olacak. Çok büyük masraflar... Çevreyi de kirletiyoruz. Şirketler daha ilk etapta bu ihtiyaçlarının olup olmadığını değerlendirecek." şeklinde konuştu.

Koronavirüsün ülke politikalarını da değiştirebileceğini ifade eden James, "Ülkelerin politik tavırlarıyla ilişkili her türlü şeyi göreceğiz. Örneğin, imalat sanayinin daha çok yurt içine getirilmesi gibi... Şirketlerin büyük oranda çeşitlendiğini göreceğiz." dedi.

- "Ofis dönemi kapanacak"

Martyn James, 19. yüzyılın sonu, 20. yüzyılın başında hayatımıza giren yüksek katlı ofis blokları ve gökdelenlerin devrinin geçmiş olabileceğine işaret ederek, şunları kaydetti:

"Bence birçok büyük şirket, 'iş yeri nedir, ofis nedir' konusunu artan bir şekilde sorgulamaya başlayacak. Daha önce hiç böyle bir şey olmadı. Tıpkı kağıtsız ofis fikri gibi... Yıllar boyunca artık ofislerimizde kağıdın olmayacağı söylendi ama biz yine de gidip yazıcının başında bekledik. Daha önce evden çalışmak yapılabilir bir şey olarak görülmüyordu. Şu anda bu durum değişti. Herhangi bir organizasyon için çalışmanın ne anlama geldiğine ilişkin ciddi yapısal değişiklikler göreceğiz.

Ticari ofis kiralamaları, alanlar... Bu çok büyük bir sektör... Ben olsam şu anda bu alana para yatırmazdım. İnsanlar büyük konferans odaları, toplantı salonları kiralardı. Fakat zaman içerisinde Zoom ve diğer aracılarla aslında bu toplantıları sanal ortamda yapabileceğimizi keşfettik. Bence şehre gitmek, ulaşıma bir servet harcamak gibi konseptlerin tamamı ciddi şekilde değişecek. İş ortamındaki her önemli değişim nedeniyle ekonomi üzerinde büyük etkiler oluşacak."

- "Şehirlerden kaçış başlayacak"

"Post-koronavirüs" döneminin bilinenlerin tamamen değişeceği bir dönem olacağını savunan James, "Eğer toplum açısından bakacak olursak örneğin, şehir hayatı üzerinde büyük etkileri olacak. Birçok insan şehir merkezinde minicik ve çok pahalı evlerde oturmaktansa ailesiyle birlikte şehir dışında, geniş ve bahçeli bir evde oturmak isteyecek. Şirketler, iş gücünü buna göre organize etmek zorunda kalacak. Özellikle de daha çok esneklik isteyen genç çalışanları..." ifadelerini kullandı.

- "Şirketler dürüst olmalı, müşteri güçlü"

Martyn James, koronavirüs salgını nedeniyle çok sayıda şirketin zor günler geçirdiğini, çözümün ise müşterilere karşı dürüst olmaktan geçtiğini söyledi.

Çok sayıda hava yolu şirketinin yetkilisi ile konuştuğunu, onlara "insanların iptal edilen uçuşlar için ücret talep ederken ne yapacaklarını" sorduğunu, hava yolu şirketlerinin şu anda paniklemiş durumda olduğunu ifade eden James, "Aslında çözüm basit; yolcularınıza 'eğer her şey yoluna girdiğinde size tatil yapabilmeniz için yeniden hizmet verebilmemizi istiyorsanız lütfen, uçuş çekimizi kabul edin ve tatilinizi erteleyin' diyebilirsiniz." dedi.

Şirketlerin, durumları ne kadar zor olursa olsun müşterilerine karşı dürüst olması gerektiğini vurgulayan James, "Eğer bu teklifinizi kabul etmez, sizi desteklemezlerse, bu zaten hepimiz için daha az tatil demek. Çünkü şirketler iflas edecek. En azından müşterilerinize karşı dürüst oluyorsunuz. İnsanlar giderek vergilerini ödemeyen, kurallara uymayan, sonra hükümet desteğine ihtiyaç duyan şirketlere karşı tavır alacak. Çünkü tercih hakkımız ve özgürlüğümüz var. Bu zamanda müşterilerin bağlılıklarını kolaylıkla değiştirmeleri mümkün." şeklinde konuştu.

- "Amazon, 15 yıl sonra piyasada olmayabilir"

Uluslararası Para ve Tüketici Hakları Uzmanı Martyn James, "post-koronavirüs" döneminin şartlarına uyum sağlayabilen şirketlerin ayakta kalabileceğini belirterek, "Giderek ufuktaki sorunları tespit eden, hızlı bir şekilde sorunlara cevap veren, kendisini çeşitlendiren, sadece bir alanda değil, birçok alanda uzmanlaşan şirketler ayakta kalacak." dedi.

Son dönemde büyük kar eden Amazon'un, depolarında çalışanlara ilişkin süreci son derece kötü yönettiğini aktaran James, şunları kaydetti:

"Amazon ilginç bir örnek... Çünkü yakın zamanda yaptıkları bir TV reklamı inanılmaz kötü sonuç verdi. Depolarında çalışan insanlara, 'Amazon harika, maske takıyoruz, aramıza sosyal mesafe koyuyoruz' filan dedirttiler. Zaten bunu yapmak zorundasınız, doğru bir yöntem değil. İnsanlar giderek Jeff Bezos'un ve daha geniş anlamda şirketinin kazanılan parayla ne yaptığını sorguluyor."

James, kendini güvende hisseden şirketlere uyarıda bulunurken, "Amazon 15 sene önce yoktu. Bir 15 sene sonra da piyasada olmayabilir." ifadesini kullandı.